
ΟΧΥΡΟ ΛΙΣΣΕ Απόρθητο και περήφανο
Καλά κρυμμένο στα σωθικά ενός γρανιτένιου βράχου (υψόμετρο 771 μ.) που ξεχωρίζει στο ΝΑ τμήμα του οροπεδίου Κάτω Νευροκοπίου, το δαιδαλώδες συγκρότημα του οχυρού Λίσσε εντυπωσιάζει τον επισκέπτη τόσο για την κατασκευαστική του τεχνοτροπία όσο και για την ιστορία του κατά τον Β΄ Π.Π.
Το Λίσσε κατασκευάστηκε την περίοδο 1936-1940, σε στρατηγική θέση στην οποία προϋπήρχε Οχυρό Ανασχέσεως του Α’ Π.Π. και τμήμα του εντάχθηκε στη νέα οχύρωση. Αποτελείται από δέκα υπόγεια συγκροτήματα και κύρια αποστολή του είχε να αποτρέψει την εχθρική κάθοδο προς την ενδοχώρα. Είναι το μεγαλύτερο οχυρό της «Γραμμής Μεταξά», από τα έξι της περιοχής (Μαλιάγκα, Περιθώρι, Παρταλούσκα, Λίσσε Ντάσαβλη, Πυραμιδοειδές) και λόγω της στρατηγικής του θέσης και της ισχυρής του οχύρωσης θυμίζει κυριολεκτικά... σύγχρονο «αεροπλανοφόρο» στη «θάλασσα» του οροπεδίου.
Στη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Ελλάδα και της «Μάχης των Οχυρών» (6-10/4/1941), το Λίσσε δέχτηκε τη λυσσαλέα επίθεση του εχθρού, που αν και οι δυνάμεις του έφτασαν έως τα πρώτα σπίτια του χωριού Οχυρό που βρίσκεται χτισμένο στους πρόποδες του λόφου «731», δεν κατάφεραν να το «αλώσουν», παρά τις σοβαρές απώλειες. Ο συνδυασμός πυρών του Λίσσε και των παρακείμενων οχυρών «ναυάγησε» τα γερμανικά σχέδια για γρήγορη κάθοδο προς Δράμα και Σέρρες, ενώ το αντιαεροπορικό του συγκροτήματος κατέρριψε βομβαρδιστικό τύπου Dornier, του οποίου το πλήρωμα στη συνέχεια αιχμαλωτίστηκε. Το Λίσσε, όπως και τα υπόλοιπα οχυρά του Κάτω Νευροκοπίου, παραδόθηκε στους Γερμανούς στις 10/4/1941 και αφού η Θεσσαλονίκη είχε καταληφθεί από τον εχθρό και είχε υπογραφεί Συνθηκολόγηση. Στο λιτό ηρώο του συγκροτήματος αναγράφονται τα ονόματα των 22 πεσόντων αξιωματικών και οπλιτών, που σκοτώθηκαν στη διάρκεια των εχθροπραξιών.